Landgoed Huize Almelo

Omgeven door een royaal park en een prachtige laan ligt aan de oostzijde van de stad Almelo het eeuwenoude kasteel Huize Almelo dat wordt bewoond door de grafelijke familie Van Rechteren Limpurg. Het huidige huis werd in 1662 gebouwd ter vervanging van de oude middeleeuwse burcht die gedurende de Tachtigjarige Oorlog veel schade had opgelopen door krijgshandelingen. Vanuit deze oude burcht en zijn latere opvolger werd eeuwenlang de heerlijkheid Almelo en Vriezenveen bestuurd door de heren van Almelo.

Macht en prestige

Aan de eigendom van het huis was een groot aantal erfelijke regalia en heerlijke rechten verbonden. De heer van Almelo kon een deel van de burgemeesters aanstellen, bezat het recht van de lage en hoge rechtspraak, benoemde ambtenaren en dominees en verleende aan de stad stadsrechten en het recht van het houden van weekmarkten. De eigenaren van de heerlijkheid Almelo bestuurden in hun gebied zo’n vierduizend inwoners.
Het bezit van de heerlijkheid verschafte de familie Van Rechteren niet alleen politiek prestige maar ook uitgebreide macht. Het politieke bewind werd door de heer persoonlijk uitgevoerd. De verstandhouding tussen de heer van Almelo en de stad stond meerdere malen onder druk door uiteenlopende belangen. De heer van Almelo trachtte zoveel mogelijk zijn invloed te laten gelden, terwijl de burgerij daarentegen steeds vaker vrijheid van handelen eiste.

Tijdens het bestuur van Adolph Hendrik graaf van Rechteren ontstonden plannen voor de bouw van een nieuwe kerk. Na zijn overlijden in 1731 werden de plannen door zijn zoon Adolph Philip Zeger van Rechteren tot uitvoering gebracht en kon de kerk in 1738 in gebruik worden genomen. Competentie- en territoriumgeschillen leidden regelmatig tot conflicten met de drost van Twente en de Staten van Overijssel. Pas na de inval van de Fransen in 1795 zou een einde komen aan de zelfstandige positie die de heerlijkheid bezat binnen de provincie Overijssel.

Vanaf de negentiende eeuw veranderde de positie van het Huis Almelo. Veel van hun invloed die de heren van Almelo voor 1795 bezaten moesten ze inleveren. Men hield zich voortaan hoofdzakelijk bezig met het beheer van het landgoed. De aandacht kwam nu meer te liggen op de ontginning van woeste gronden, modernisering van de boerderijen en ontwikkeling van de agrarische bedrijvigheid. Omstreeks het midden van de 19e eeuw bezat Huize Almelo ruim 100 boerderijen en besloeg het totale grondbezit ruim 2800 ha. verspreid over de gemeenten Almelo, Borne, Wierden Vriezenveen en Tubbergen.

Behoud en beheer

Alhoewel de heerlijkheid formeel is opgeheven, blijft het landgoed tot op de dag van vandaag een belangrijke rol spelen in Almelo. Dankzij het landgoed Huize Almelo heeft zich rondom de stad een fraai cultuurlandschap kunnen handhaven met tal van soms eeuwenoude boerenerven en boscomplexen. Grote delen van het landgoed konden echter niet voor de stadsuitbreidingen gespaard worden. In nauwelijks een eeuw tijd verloor het bijna de helft van zijn grondbezit binnen de gemeentegrens van Almelo.

Tijdens een toespraak voor de pachters ter gelegenheid van zijn zilveren huwelijksfeest in 1955 sprak wijlen Willem Constantijn graaf van Rechteren Limpurg de woorden: ‘Zolang Almelo ons niet vol gaat bouwen met huizen hebben wij hier een goede toekomst’. De stad zou in de navolgende jaren inderdaad meerdere malen grote stukken grond van Huize Almelo verwerven. Dat wat bleef bezit ook tegenwoordig nog steeds een unieke schoonheid, waarbij met name het grote aaneengesloten gebied aan de oostzijde van de stad voor Almelo van het grootste belang is.

Veel aandacht wordt is er tegenwoordig ook voor de verdere verbetering van oude landschapselementen. Ook een verantwoord wildbeheer draagt er toe bij dat het evenwicht niet wordt verstoord. De zorg voor de natuur heeft op het landgoed een belangrijke plaats gekregen. Voor stadsbewoner en bezoeker biedt het landgoed tal van recreatieve mogelijkheden zoals het maken van wandelingen en fietstochten.

Ook in de stad is de invloed van Huize Almelo nog goed merkbaar. De afgelopen jaren werden in het historische deel van de stad door mr. A.F.L. graaf Van Rechteren Limpurg diverse oude panden aangekocht en geheel gerestaureerd. De cultuurhistorische kwaliteit wordt hierbij zorgvuldig gekoesterd. Kosten noch moeite worden gespaard om deze kwaliteit in stand te houden. Ook op maatschappelijk gebied zijn de bewoners van Huize Almelo sterk bij de stad betrokken en ondersteunen zij diverse activiteiten. Het lijdt geen twijfel dat de opvolgers van graaf Willem Constantijn er zorg voor zullen dragen dat het voorvaderlijk erfgoed nog tot in lengte van dagen de mooiste parel aan de Almelose kroon zal blijven. En dat is een geruststellende gedachte.

  1. Huize Almelo

    Huize Almelo ligt in de bebouwde kom van Almelo en is een markant herkenningspunt. Mede door de open ingang, is het goed beleefbaar. Het kasteel, …

  2. Gravenallee

    De Gravenallee in Almelo is de oprijlaan van huize Almelo. Deze allee, waarlangs monumentale boerderijen met pachtgronden liggen, vormt een groene …

  1. Tolhuis

    Het Tolhuis in Almelo aan de Gravenallee is de plek waar men tot 1943 tol moest betalen om te mogen passeren. Inmiddels fungeert het als woonhuis.

  2. Rogmanspark

    Het Rogmanspark ligt tussen het Almelo-Nordhornkanaal en de Hofstraat. Ten oosten van het centrum, op loopafstand. In het midden van het plantsoen …

  3. Theekoepel

    De Theekoepel behorend bij het landgoed van kasteel Huize Almelo, werd in ca. 1890 gebouwd in opdracht van de Graaf van Rechteren Limpurg.

Akkoord

Wij vragen jouw akkoord voor het gebruik van cookies op onze website. Sommige cookies plaatsen we om de website goed te laten werken. Onze website maakt ook van cookies van derden gebruik om jou een prettige ervaring op onze online kanalen aan te bieden. Zodat je berichten op social media kunt delen bijvoorbeeld. Of om relevante advertenties te kunnen tonen op websites van derden. Deze cookies verzamelen mogelijk gegevens buiten onze website. Door op 'akkoord' te klikken ga je akkoord met het plaatsen van deze cookies. Meer informatie is beschikbaar in ons privacy- en cookiebeleid. Privacy- en cookiebeleid